Yaprak Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
22 Haziran 2024

Yaprak Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Yaprak: Bitkilerin Temel Organı

Yaprak, bitkilerde fotosentez ve solunumun gerçekleşmesini sağlayan temel organdır. Gövde ve yan dallarındaki boğumdan çıkan ve büyümesi sınırlı olan yapılar olarak bilinirler. Yaprakların birçok önemli görevi bulunmaktadır.

Yaprakların Görevleri ve Özellikleri

Yaprak, bitkinin terlemesini ve meyve vermesini sağlar. Ağaçların dallarında bulunur ve genellikle yeşil renkte olmaktadırlar. Çoğu ağaç türünde yapraklar kış aylarında dökülür ve yaz mevsimine doğru yeniden çıkar. Ancak çam ağacı gibi bazı ağaçlardaki yapraklar kışın da dökülmez ve sürekli yeşil renkte kalırlar. Yaprakların ortasından sapına kadar uzanan kalın bir damar vardır ve bu damarlardan ayrılan ince damarlar bulunur. Yaprak sapının gövdeye bağlandığı yerde bir yaprakçık meydana gelir ve bu yaprakçık "kulakçık" olarak adlandırılır.

Yaprak Türleri

Yapraklar, damarlarının dağılış biçimine ve kenarlarının girinti ve çıkıntısına göre türlere ayrılırlar:

  • Birinci tür yapraklar: Karşılıklı, art arda ve halkalı olarak sıralanır. Bu tür yapraklara zeytin yaprağı, ayçiçeği yaprağı ve zakkum yaprağı örnek olabilir.
  • İkinci tür yapraklar: Şerit, yürek ve yuvarlak yapraklardır. Bu tür yapraklara buğday yaprağı, erik yaprağı ve asma yaprağı örnek olabilir.
  • Üçüncü tür yapraklar: İğne, diken ve sülük biçiminde yapraklardır. Çam ağacı yaprağı ve kaktüs gibi bitki yaprakları bunlara örnektir.

Yapraklar üzerinde delikler ve gözenekler bulunmaktadır. Bitkiler, almaları gereken oksijeni bu gözenekler ve delikler sayesinde alır ve dışarıya karbondioksit olarak geri çıkarır. Su buharı da bu delik ve gözeneklerden çıkar ve bu sayede bitki sıcaklardan korunmuş olur.

Fotosentez ve Solunum

Yapraklar, oksijen, karbondioksit ve güneş ışığı alarak bitkinin besin ihtiyacını karşılar. Yapraklar, yan tomurcukların büyüme konisinin yanında bulunan yaprak taslaklarından meydana gelir. Sınırlı bir büyüme gösterdiklerinden ve kısa süreli olarak çıktıklarından kısa sürgün olarak da bilinmektedirler. Fotosentezin en çok görüldüğü yer yapraklardır çünkü yapraklar kloroplast bakımından zengindir. Yapraklar yapısal olarak üç kısımdan oluşmaktadır:

  • Yaprak Ayası (Lamina): Yaprağın büyük bir bölümünü teşkil eden yassı yeşil görünümlü kısımdır. Fotosentez, terleme ve solunum olaylarının en çok olduğu yerdir. Yaprak ayası, şekil olarak bütün veya parçalara ayrılmış olabilir.
  • Yaprak Sapı (Petiyol): Yaprak ayasını belli bir açıyla gövdeye bağlayan genellikle ince yapılı ve işlevli olan kısımdır. Yaprak sapının içi gövdeden gelen iletim demetleriyle doludur. Yaprak sapı, yaprağı taşıyan ve yaprak ayasını ışık alan bölgeye doğru hareket ettiren kısımdır.
  • Yaprak Tabanı (Bazis): Yaprak sapının gövde ile birleştiği yerdir. Yaprak tabanı, yaprakların hareket etmesinde rol oynar ve yaprak sapından daha geniştir. Yaprak için koruyucu bir görevi vardır.

Sapı olmayan yapraklar tabanlarıyla gövdeyi sarar veya gövdeyi delinmiş gibi çevreler ve karşılıklı iki yaprak tabanlarıyla birleşmiş olur. Yaprağın iç kısımları fotosentez olayı için en elverişli yerdir çünkü hücrelerinde fazla sayıda kloroplast bulunur ve fazla ışık alırlar. Fotosentez olayında kullanılacak su ve suda erimiş maddeleri alma ve fotosentez ürünlerini iletim demetlerine ulaştırma bakımından oldukça elverişlidir. Sonbaharda ağaçlar yapraklarını dökmeye başlarlar. Bu işlem olurken yaprak dökülmeye başlamadan kısa bir süre önce yaprak sapının dip tarafında parankima hücrelerinden meydana gelen bir ayrılma tabakası oluşur. Bu ayrılma tabakasının hücreleri dıştan içe doğru çok sayıda bölünerek iletim dokusuna kadar çoğalır ve yuvarlaklaşır. Sonra da orta lamel eriyerek birbirinden ayrılır ve bu olaydan sonra hafif bir rüzgarla bile yaprak dalından düşer. Bu olay sırasında yaprak sarı veya kırmızı bir renk alır ve yaprak dökülmesi bu şekilde gerçekleşir. Her ağacın yaprağı dökülmez; mesela çam ağacının yaprağı dökülmez.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Yaprak Biti Türleri ve Özellikleri

Yaprak Biti Türleri ve Özellikleri

Limon Yaprağı Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Limon Yaprağı Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Yeşil Çay Biberiye Kekik Mate ve Funda Yaprağı

Yeşil Çay Biberiye Kekik Mate ve Funda Yaprağı

Çınar Yaprağının Zararları?

Çınar Yaprağının Zararları?

Ihlamur Yaprağı Faydaları Nelerdir?

Ihlamur Yaprağı Faydaları Nelerdir?

Güncel

Bağ Yaprağı Faydaları Nelerdir?

Bağ Yaprağı Faydaları Nelerdir?

Güncel

Dut Yaprağı Faydaları Nelerdir?

Dut Yaprağı Faydaları Nelerdir?

Güncel

İbrahim Saraçoğlu Çınar Yaprağı

İbrahim Saraçoğlu Çınar Yaprağı