Üzüm Yaprağı Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?

Üzüm yaprağı, diğer adıyla asma yaprağı, Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden biridir. Özellikle dolma ve yaprak sarması gibi yemeklerde sıkça kullanılır. Üzüm yaprağı, yemeklerde kullanılmasının yanı sıra sağlık açısından da birçok fayda sunar. Bu makalede üzüm yaprağının nasıl yetiştirildiğini, saklandığını ve faydalarını detaylı bir şekilde ele alacağız.

Üzüm Yaprağı Yetiştiriciliği

Üzüm yaprağı yetiştirirken dikkat edilmesi gereken önemli unsurlar vardır. Üzüm yaprakları için öncelikli olarak asmadan bir parça çubuk kopartılarak; koparılan çubuğun çillenmesi sağlanır. Bu çillenme meydana geldiği zaman, üzüm çubuğu toprakla buluşturulur. Toprağa üzüm çubuğu dikilmeden önce toprak güzelce havalandırılır ve içerisine bir miktar hayvan gübresi atılarak üzüm asması toprağa bırakılır. Daha sonra üzüm asmasının dik olacak şekilde etrafına toprak atılır ve iyice bastırılır. Toprağın hava almaması için toprak iyice bastırılır, bu sayede üzüm çubuğu hava almadan toprak içerisinde çillerini salarak büyüme evresine başlar. Bahar döneminde büyümekte olan üzüm çubuklarını budama işlemi yaparak kol atmasına yardım ederiz. Yaz aylarına doğru üzüm yaprakları toplanacak hale gelir ve çoğalmaya başlar. Üzüm yaprağı toplanır, her toplama işleminden sonra da üzüm asması yeniden üzüm yaprağı çıkarır. Böylelikle asmadan bir yıl içerisinde en az beş sefer hasat alınır. Ancak üzüm yaprağı yaşlanmadan sık sık toplanması gerekir. Topladıkça üzüm asması tekrar yeşerip, tekrar yaprak büyütür. Bu işlem üzüm almaya başlayana kadar devam eder. Türkiye'de yaklaşık olarak en az elli çeşit üzüm yaprağı çeşidi vardır. Bu yaprakların aromaları ve şekilleri birbirinden farklıdır. Ayrıca üzüm yaprağının yetiştiği toprak bile aroması üzerinde önemli etkiye sahiptir. En önemlisi sulama imkânı olan bölgede üzüm yaprağı daha verimli ve daha ince olur.

Üzüm Yaprağının Toplandıktan Sonra Saklanması

Öncelikli olarak topladığımız üzüm yapraklarını güneşte yanmayacak şekilde muhafaza ederiz. Üzüm yaprakları üst üste toplandığı için hava sıcaklığı göz önünde bulundurularak, toplanan yaprakların serin bir yerde biriktirilmesi gerekir. Güneşe veya sıcağa maruz kalırsa yapraklar arasında yanmalar oluşur. Üzüm yapraklarını güzel bir şekilde topladıktan sonra taze halini yaprak sarması yaparak tüketebiliriz. Ayrıca yeni topladığımız üzüm yapraklarının taze halinden doğrama asma yaprağı yemeği de yapabiliriz. Bu şekilde topladığımız yaprakları kış aylarında kullanmak için salamura şeklinde saklayabiliriz. Bu saklama şeklini anlatırken iki şekilde olduğunu unutmayalım.

Birinci Salamura Şekli

Öncelikli olarak topladığımız üzüm yapraklarını beş kiloluk cam kavanozun içine; belirli demetler halinde koyarız. Daha sonra beş litrelik kavanozu asma yaprağı ile doldurduktan sonra; bu kavanozun içerisine bir su bardağı kaya tuzu koyarız. Sonra iyice bastırdığımız asma yaprağının üzerine gelecek kadar su koyulup; kavanozun ağız kısmını hava almayacak şekilde kapatırız. Kullanılacak zamana kadar üzüm yaprağı kavanozunu iyi bir yerde muhafaza ederiz. Daha sonra kışın kullanılmak üzere içerisindeki yaprağı çıkarıp; ılık suda bekletiriz. Böylece üzüm yaprağının fazla tuzu çıkarılarak; sarma işlemine hazır hale getiririz. Bu şekilde salamura tarifini paylaşmış olduk.

İkinci Şekil Salamura Saklama Yöntemi

Mevsiminde topladığımız üzüm asmalarını öncelikle yanmaması için serin bir yerde muhafaza ederiz. Topladığımız üzüm yapraklarını büyük bir leğenin içerisine sıralar halinde dizeriz. Bir sıra üzüm yaprağı, bir sıra kaya tuzu atarız. Bu işlemi üzüm yapraklarının her sırasına uygulayarak; topladığımız yaprakların üzerini kaplayacak kadar kaynar su koyarız. Bu leğenin ağzını hava almayacak şekilde kapatırız. 5 saat sonra üzüm yapraklarını beş litrelik kavanoza demetler halinde yerleştiririz. Üzüm yaprakları hala sıcaktır, ama demlenme işlemi gerçekleştirilmiştir. Üzüm yaprağının rengi değişmiş olup; neredeyse sarılacak hale gelmiştir. Üzüm yapraklarını kavanoza yerleştirdikten sonra, üzerine leğende bulunan tuzlu sudan ilave ederiz. Daha sonra kavanozun ağzını hava almayacak şekilde kapatırız. Bu kavanozu güvenilir bir yerde, kullanacağımız zamana kadar dikkatli bir şekilde muhafaza ederiz. Kullanacağımız zamanda içerisinden, kullanacağımız kadar üzüm yaprağı alıp, ılık suda bekleterek fazla tuzunu almış oluruz.

Üzüm Yaprağının Faydaları

Üzüm yaprağı sadece lezzetli yemekler yapmak için değil, aynı zamanda sağlık açısından da birçok fayda sunar. İşte üzüm yaprağının bazı faydaları:

Antioksidan özelliklere sahiptir ve vücudu serbest radikallerden korur.
Yüksek miktarda C vitamini içerir, bu da bağışıklık sistemini güçlendirir.
Kan dolaşımını düzenler ve varis gibi damar problemlerine iyi gelir.
İçerdiği lifler sayesinde sindirim sistemini düzenler ve kabızlığı önler.
Anti-enflamatuar özelliklere sahiptir ve iltihaplanmayı azaltır.

Sonuç

Üzüm yaprağı, hem lezzetli yemekler yapmak için kullanılan hem de sağlık açısından birçok fayda sunan bir bitkidir. Yetiştiriciliği ve saklanması özen gerektirir, ancak doğru yöntemlerle uzun süre taze kalabilir. Üzüm yaprağının faydalarından yararlanmak için düzenli olarak tüketmekte fayda vardır.